จากกรณีที่ ครูบาบุญชุ่ม มีอาการแปลกๆ หลังออกจากถ้ำ จนทำให้ประชาชนสงสัยว่าเกิดอะไรขึ้นกันแน่ ล่าสุด เฟสบุค Krit Intranakhachai ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุว่า ครูบาพ่อท่านแสดงธรรม โดยท่านกำลังสอน เรื่องอายตนะ โดยเอาตนเป็นแบบให้เห็นเพื่อง่ายต่อการเข้าใจ ในธรรม อายตนะ (อ่านว่า อายะตะนะ) แปลว่า ที่เชื่อมต่อ, เครื่องติดต่อ หมายถึงสิ่งที่เป็นสื่อสำหรับติดต่อกัน ทำให้เกิดความรู้สึกขึ้น แบ่งเป็น 2 อย่างคือ…
อายตนะภายใน หมายถึงสื่อเชื่อมต่อที่อยู่ในตัวคน บ้างเรียกว่า อินทรีย์ 6 มี 6 แบบคือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ทั้งหมดนี้เป็นที่เชื่อมต่อกับอายตนะภายนอก อายตนะภายนอก หมายถึงสื่อเชื่อมต่อที่อยู่นอกตัวคน บ้างเรียกว่า อารมณ์ 6 มี 6 คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ ทั้งหมดนี้เป็นคู่กับอายตนภายใน เช่น รูปคู่กับตา หูคู่กับเสียง เป็นต้น อายตนะมีคุณสมบัติสำคัญแบ่งออกเป็น 5 อย่าง คือ
อายตนะภายใน เป็นที่เกิดแห่งวิถีจิตอยู่เสมอ จะเกิดในชาติใดภพใดก็ตาม วิถีจิต ไม่เกิดที่อื่น ต้องเกิดตามอายตนะเหล่านี้ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ อายตนะภายในเหล่านี้ มีลักษณะเหมือนเป็นที่อยู่ของวิถีจิต เหมือนพิณ เมื่อมีผู้ดีดก็จะมีเสียงดังขึ้น คล้ายกับว่าเสียงอยู่ในสายพิณ วิถีจิตก็เช่นเดียวกันเมื่ออายตนะกระทบกันขึ้น วิถีจิตจึงเกิด
อายตนะภายในเหล่านี้ เกิดขึ้นอยู่ในสัตว์ทั่วไป ไม่เลือกชั้นสูง ต่ำ สัตว์เล็ก สัตว์ใหญ่ คือไม่ว่าจะเป็นมนุษย์ เทวดา สัตว์เดรัจฉาน ก็ต้องมี ตา จมูก ลิ้น กาย ใจ ด้วยกันทั้งสิ้น อายตนะภายนอก เป็นที่ประชุมของวิถีจิตทั้งหลาย คือวิถีจิตต่างๆ ที่เกิดขึ้น ต้องมีการรับอารมณ์เสมอ การรับอารมณ์คล้ายกับว่าเข้าไปประชุมอยู่ในอายตนะภายนอกเหล่านั้น
อายตนะทั้งภายในและภายนอกจำนวนอย่างละ 6 นี้ เป็นเหตุให้วิถีจิตเกิด ถ้าไม่มีอายตนะเหล่านี้เสียแล้ว วิถีจิตย่อมเกิดไม่ได้….ความละเอียดอ่อนลึกซึ้ง และความแยบคายในการสอนเป็นยอดแห่งการยกตัวอย่าง ที่สอนเหล่าสรรพสัตว์ ให้ได้รู้ ได้เห็นตามสภาพความเป็นจริง
ครูบาพ่อจึงเน้นความชัดเจน แจ่มแจ้ง ไม่คลุมเคลือ เพราะท้ายที่สุด ทุกอย่างอยู่ที่ใจของเรา ว่าจะเปิดใจรับธรรมะ หรือปิดกั้นธรรมะเหล่านั้น..อะไรไม่ดีก็อย่าไปดูนะตา….อะไรไม่น่าฟัง ก็อย่าไปฟัง นะหู… กลิ่นอะไรไม่ดี ก็ไม่ต้องดม นะจมูก…รสอะไรไม่ดี ก็ไม่ต้องชิม นะลิ้น …สัมผัสอะไรไม่ดี ก็อย่าไปสัมผัสนะกาย…คิดอะไรไม่ดี ก็อย่าไปคิดนะใจ..อะไรถ้ามันทำให้เราเป็นทุกข์ เป็นโทษ ก็อย่าไปทำให้ระวังสำรวมอายตนะของเราให้ดี
